Zanimljivo je da su od sportova među Srbima u Americi najpopularniji bili bejzbol i, na prvom mestu, košarka. Inače je Karl Malden, pre nego što je počeo da se bavi glumom, želeo da bude košarkaš. I baš su mu na košarci slomili nos, koji će postati njegov zaštitni znak.
A Savez srpskih udruženja u Americi još je od 1936. godine – dakle, pre nego što su se okupili očevi osnivači srpske košarke na Malom Kalemegdanu – organizovao košarkaške turnire. Na prvom turniru 1936. godine održanom u Klivlendu, Ohajo, bilo je čak 12 ekipa. Pobedili su Srbi iz Alikvipe, Pensilvanija, inače rodno mesto Pita Maravića.
Turniri nisu igrani samo tokom dve godine za vreme Drugog svetskog rata, a tamo su košarku učili Pres Maravić i njegov sin „hol of fejmer“ Pit Maravić, do danas jedan od najvećih genija košarkaške igre.
Na srpskim šampionatima je sve pucalo, toliko da su lokalne novine znale i po celu stranu da posvete izveštajima sa utakmica, tabelama, analizama igre. Bilo je to vreme pre nego što se formirala jedinstvena profesionalna NBA liga.
Tako da dominacija Nikole Jokića u NBA ligi ni ove godine nije neukorenjena u SAD. Košarka je bila jedna od niti kojima su se čikaški Srbi povezivali sa drugima iz „čeličnog pojasa“, pa tako krije jednu od zanimljivih priča koja uvezuje sportske rekorde, rat i srpske podele koje su opterećivali…
PIT MARAVIĆ, SRPSKI POKER I DRAŽA MIHAILOVIĆ
Na srpskim košarkaškim turnirima su se upoznali Pres Maravić i braća Lalić, od kojih je jedan – Pit Lalić bio nešto talentovaniji košarkaš, ali ni drugi – Nik Lalić za njim nije mnogo zaostajao. Oni su bili košarkaške zvezde na Univerzitetu Ohajo. Pit koji je četiri godine mlađi tokom prvih godina Drugog svetskog rata. Nik je košarkašku karijeru prekinuo zbog rata. Baš kao i Pres Maravić.
Tek, njih trojica su se našla u ekipi 1945/46. sezone Nacionalne košarkaške lige (koja će se ujediniti sa BAA u NBA ligu koju godinu kasnije) u ekipi Jangstaun Bersa.
U knjizi „Pistol: The Life of Pete Maravich“, Mark Krigel otkriva detalje iz života jednog od najvećih košarkaša u istoriji, ali i o njegovom ocu, tako da je prvi deo knjige pun detalja o srpskom odgoju mladog košarkaša.
On je razgovarao sa brojnim porodičnim prijateljima i rođacima, te je saznao kako je Pres Maravić uspavljivao Pita srpskom pesmom i dok je trenirao, ta pesma mu je bila lajtmotiv. A stihovi su glasili: „Čuj sine, oči moje, čuvaj ono što je tvoje…“
Tek, Pit Lalić, za kog navodi da su se poznavali još sa prvih srpskih turnira od 1936. godine, ispričao mu je neke dogodovštine iz te jedne profesionalne sezone koju su proveli zajedno.
Pošto se Pres vratio iz rata, nije bio tako brz kao ranije. A igrao je slično kao što će njegov sin kasnije igrati, voleo je atraktivna dodavanja, sa manje slušanja trenerovih poziva za odigravanje akcija. Imali su „opasnog“ trenera Pola Birča koji je tražio gvozdenu disciplinu na terenu, van terena je voleo da igra poker sa igračima.
Pošto im sezona nije bila preterano uspešna, kako piše Krigel, „igračima je jedina uteha bio poker koji su igrali dok su jezdili šinama između utakmica“.
„Pres i Pit Lalić bi se dogovarali na srpskom i tako navodili trenera da podigne ulog ili da odustane. Igre su se završavale po jednom nepromenjivom pravilu. ‘Birč je izgubio’, kaže Lalić sa radošću koja mu stoji i šest decenija kasnije. ‘Uvek je gubio’“, piše Krigel.
Pres je imao prilično blizak odnos i sa Nikom Lalićem, što saznajemo iz jednog pisma koje mu je šezdesetih godina Pres pisao o stanju njegove bolesne supruge.
Nik Lalić američke košarkaške Srbe povezuje sa mnogo težim pitanjima koja će u velikoj meri oblikovati život srpske zajednice u Čikagu. Nik Lalić je tokom rata, samo godinu dana pre nego što će igrati profesionalni basket, bio jedan od ključnih ljudi u takozvanoj operaciji „Halijard“, u kojoj su četnici Draže Mihailovića spasli američke pilote, a o kojoj se dugo nije znalo mnogo detalja. Akciju su pokrenuli Džordž Musulin i Džordž Vujnović kao oficiri OSS-a, a Nik Lalić je vreme od avgusta do decembra 1944. proveo u Srbiji kao šef misije tokom koje su izvođene glavne operacije prebacivanja pilota…
Čikago kao drugi najveći srpski grad ušao je u geografsku mitologiju, i nacionalnu politiku, čak i etnonacionalistički folklor. Nekada se pričalo da je Čikago treći srpski grad (posle Sarajeva). Ratovi i turbulentna balkanska savremena istorija učinili su da skoči na drugo mesto. Priča o američkim Srbima je zapravo isprepletena priča o “srpskom gradu” – to što će i Bugari reći da je Čikago drugi najveći bugarski grad posle Sofije ne menja ništa – ratovima, košarci i američkom snu.
CEO TEKST O “SRPSKOM ČIKAGU” I ČUDNOJ VEZI SRBA, KOŠARKE I ONIH “IZ ČIKAGA MOJI, ZNAŠ TI DOBRO KOJI” ČITAJTE U NOVOM NEDELJNIKU OD ČETVRTKA 8. JULA
SVI ČITAOCI NA POKLON DOBIJAJU ČAK DVA POKLONA, JUBILARNI NJUJORK TAJMS NA SRPSKOM I POKLON KNJIGU SLOBODANA VLADUŠIĆA O MILOŠU CRNJANSKOM
Tagovi
