Nemačka obaveštajna služba i saradnja sa Pekingom: Kako je stvorena misteriozna operacija „Pamir“

Kineske tajne službe su za nemačke službe bezbednosti danas protivnici. Ali nije oduvek bilo tako, što pokazuje i istraživanje koje su sproveli novinari nemačkog javnog servisa WDR, a prenosi Dojče vele

Kontakti se održavaju sa „oko 450 obaveštajnih službi u više od 160 zemalja“, navodi se na internet-stranici nemačke Savezne obaveštajne službe (BND). Ta saradnja je važan segment rada nemačke spoljne obaveštajne službe, a razmena sa nekim partnerskim servisima veoma je bliska, na primer sa onima u SAD, Velikoj Britaniji ili Francuskoj.

Samo nekoliko država se smatraju tabuom i s njima nemački obaveštajci ne bi trebalo da sarađuju. Među njima su Severna Koreja i Belorusija.

U svakom slučaju, BND uglavnom ćuti o svojim savezima sa tajnim službama, isto kao što o tome ne govore ni u telu koje u okviru kabineta nemačkog kancelara kontroliše rad BND.

A postoje veze koje su decenijama strogo čuvana državna tajna. Među njima je i saradnja sa Kinom, započeta pre više od 30 godina. Nemački javni servis WDR to je u proteklih nekoliko nedelja istraživao – obrađivana su interna dokumenta BND-a i razgovarano sa svedocima događaja.

Prva je krenula CIA

Bezbednosne agencije danas generalno gledaju na obaveštajne službe Kine kao na protivnike. Prema podacima nemačke Službe za zaštitu ustavnog poretka, kineske tajne službe špijuniraju Nemačku na različitim nivoima – razmeštaju kamuflirane špijune, izvode kibernetičke napade i ciljano istražuju osobe putem društvenih mreža. Interesuju ih nemačke kompanije i njihovi proizvodi visoke tehnologije, zainteresovani su za istraživanja i projekte naoružanja. Pored toga, u fokusu su i nemačka spoljna i ekonomska politika, kao i kineski opozicionari i kritičari režima.

Ali nemačko-kineski odnosi nisu uvek bili tako napeti kao danas. Osamdesetih godina prošlog veka, Zapadna Nemačka se približavala Kini – u političkim i ekonomskim oblastima, ali i u sferi tajnih službi. Na primer, Kina se od 1981. do 1995. uopšte nije pojavljivala u godišnjim obaveštajnim izveštajima, jer tajna služba nadležna za kontraobaveštajne poslove, a na zahtev Ministarstva unutrašnjih poslova, više nije tako pomno pratila Kineze.

U svoje vreme, takozvani kinesko-sovjetski raskol, odnosno sukob između Moskve i Pekinga oko toga ko će biti lider u svetskom komunističkom pokretu, pobudio je nadu među nekim zapadnim vladama da bi Kina mogla da postane saveznik protiv Sovjetskog Saveza. To se posebno odnosi na Sjedinjene Države, između ostalog i zato što je 1979, zbog Islamske revolucije u Iranu, izgubljena važna lokacija za tehničko izviđanje protiv Sovjetskog Saveza.

Američka administracija predsednika Džimija Kartera prvi put je uspostavila diplomatske odnose sa Pekingom u januaru 1979, a ubrzo nakon toga dogovorena je i saradnja tajnih službi. U zapadnoj kineskoj provinciji Sinđang, nedaleko od granice sa Sovjetskim Savezom, CIA je, u saradnji sa obaveštajnim ogrankom kineske narodne armije, postavila dve prislušne stanice. Doneta je američka tehnologija, a Kinezi su obučeni kako da je koriste. Primarni cilj u to vreme bilo je nadgledanje sovjetskih objekata za testiranje nuklearnih projektila udaljenih samo nekoliko stotina kilometara.

Pokloni za kineske drugove

I nije samo CIA u to vreme ušla u antisovjetsku saradnju sa Kinom. To je nedugo potom uradio i nemački BND, što se vidi iz dokumenata službe u koje je WDR imao uvid. U julu 1985. u Kinu je otputovala delegacija iz Nemačke u kojoj su bili tadašnji potpredsednik BND, šef nadležnog odeljenja, kao i nekoliko poslanika Bundestaga. Dogovoreno je da se pozadina putovanja ne obelodanjuje.

Oni su kao „turistička grupa“ bili smešteni u jednoj kući u Pekingu, a za kineske domaćine doneli su i poklone: ručne satove „Junghansa“, švajcarske džepne vojne noževe, hemijske olovke i mini-kamere proizvođača „Minok“, koje su tada bili popularne među špijunima – koštale su oko 5.900 nemačkih maraka.

Razgovaralo se o saradnji tajnih službi, a operacija je u BND-u nazvana „Pamir“, prema planinskom vencu u centralnoj Aziji na granici Kine. Slično kao i CIA pre toga, i BND je Kini isporučio tehnologiju za prisluškivanje u vrednosti od nekoliko miliona nemačkih maraka. To je s jedne strane bilo namenjeno za praćenje komunikacija sovjetske vojske, ali su istovremeno testirani i sistemi za ometanje i obmanjivanje koji su u to vreme bili razvijani za nemačke borbene avione.

BND ne želi da komentariše navode WDR-a

Američka špijunska saradnja sa Kinom naglo je prekinuta nakon što je režim u Pekingu u junu 1989. ugušio studentske proteste na Trgu Tjenanmen. Vašington je gnevno reagovao, a CIA je povukla svoju tehnologiju za prisluškivanje iz provincije Sinđang. BND je, međutim, ostao u zajedničkom projektu i njegova oprema je korišćena za izviđanje u centralnoj Aziji i tokom 1990-ih.

BND danas ne želi da komentariše koliko je tačno prislušnih stanica nemačke službe ostalo u Kini, da li slična saradnja postoji i danas, kao ni bilo koja druga pitanja u vezi s operacijom „Pamir“. „Kako bi obezbedio i održao funkcionalnost BND-a, posebno iz razloga zaštite izvora i metoda, BND na žalost trenutno nije u mogućnosti da pruži više informacija“, rekla je portparolka te nemačke službe.