Rat između izraelskih snaga i Hamasa koji je planuo 7. oktobra prošle godine ušao je u četvrti mesec, preteći da, baš kao što je tokom prošlonedeljne turneje po Bliskom istoku američki državni sekretar Entoni Blinken zloslutno i upozoravao, metastazira i raseje užas na čitav region.
Pored sve češće i intenzivnije razmene raketne paljbe između Izraelaca i članova libanske terorističke organizacije Hezbolah, čini se da bi požar sukoba koji već mesecima besni na Arapskom poluostrvu nakon najnovijih napada Huta na Crvenom moru (zabeleženo ih tridesetak u poslednjih šest nedelja) mogao samo još više da se razbukta. Od početka rata između Izraela i Hamasa, Huti su na Crvenom moru već više puta napadali uglavnom američke i britanske trgovačke brodove, a kako su u proteklih nedelju dana ti napadi poprimili ozbiljnije razmere i postali učestaliji, usledile su i reakcije dveju država, te su njihove vazduhoplovne snage odgovorile kontraudarima na šezdesetak hutskih ciljeva u Jemenu.
Britanski premijer Riši Sunak izjavio je “kako se nada da će nakon neophodnog i potpuno proprcijalnog odgovora SAD-a i Ujedinjenog Kraljevstva” Huti malo spustiti loptu, sličnim floskulama poslužio se i američki predsednik Džozef Bajden, dok je glavni pregovarač Huta Mohamad Abdulsalam naglasio kako kontraudari nisu uspeli da promene poziciju i stavove njegove grupe, i da će se napadi, za koje on tvrdi da za cilj “imaju sprečavanje pružanja pomoći Izraelskoj okupaciji”, i u buduće nastaviti.
Ali ko su uopšte Huti i koji su to njihovi stavovi koje su spremni tako srčano da brane?
Huti su jemenska militantna organizacija koja je ime dobila po svom osnivaču – Huseinu al-Hutiju. Oformljena je devedestih godina prošlog veka kao pokret za verski preporod zejdiske sekte šiitskog islama, a naročitu moć i uticaj Huti su stekli krajem 2014. godine, kada su preuzeli kontrolu nad jemenskim gradom Sanom. Građanski rat između Huta i prozapadne i Saudijskom Arabijom podržane političke opcije predvođene Rašadom al-Alimijem koji je otpočeo 2014. traje i dan danas (doduše u smanjenom intenzitetu, jer su Huti gotovo zagospodarili državom), a pored jemenske prestonice, Huti upravljaju i većim delom zapada zemlje i izlazom na Crveno more, jednim od najbitnijih trgovačkih plovnih puteva na svetu i uz Suecki kanal najvažnijom sponom između Evrope i Azije. Sjedinjene Američke Države i Saudijska Arabija veruju da je Iran taj koji oružjem snabdeva Hute, a ova militantna i izrazito antiizraelski orijentisana jemenska organizacija veoma bliske odnose održava i s Hamasom koji vlada Pojasom Gaze. Toliko bliske da je aktuelni lider Huta Abdul Malik el-Huti neposredno nakon pokolja koji su Hamasovci 7. oktobra izvršili nad izraelskim civilima izjavio da su njegove snage spremne “da u Pojas Gaze pošalju na stotine hiljada vojnika kako bi pomogli palestinskom stanovništvu u borbi protiv neprijatelja”, i toliko bliske da Huti na sebe gledaju kao na deo samoproglašene antiizraelske “Osovine otpora” sačinjene od Hamasa i Hezbolaha.
Njihova ideologija zasniva se na ideji o otporu “snagama arogancije” (Sjedinjenih Država i Izraela), zalaganju za oslobađanje jerusalimske džamije Al-Akse i protivljenju imperijalističkim snagama. Najnoviji napadi na američke i britanske brodove poslužiće za jačanje opadajuće popularnosti Huta među jemenskim i arapskim stanovništvom, ali će i, prema pisanju Middle East Council and Global Affairs, verovatno učvrstiti njihovu poziciju u, kako strukturi i raspodeli snaga unutar “Osovine otpora”, tako i u borbi oko potpune prevlasti nad Jemenom.
Ono što posebno zabrinjava i podgreva potencijalnu eskalaciju sukoba jesu najnovije izjave Aidarusa al-Zubaidija, generala-majora i zamenik šefa osmočlanog predsedničkog saveta rukovodstva zvaničnog (od strane UN priznatog) Jemena, koji je rekao kako se plaši da vazdušna kampanja koju trenutno predvode SAD neće biti dovoljna za oslobađanje Crvenog mora.
„Ne želimo da koalicija predvođena SAD ponovi iste greške kao kada je arapska koalicija koncentrisala vazdušne napade na položaje Huta, bez uključivanja kopnenih snaga. Vazdušni udari sami po sebi nisu dovoljni. Huti imaju osam do 10 godina iskustva u suočavanju sa vazdušnim napadima iz Saudijske Arabije i za to vreme razvili su podzemne sisteme za skladištenje svoje artiljerije”, rekao je on, dodajući da je zvanični Jemen trenutno u procesu organizovanja satanaka sa SAD-om kako bi se operacije proširile i koordinisale, a sve u cilju neutralisanja hutskog uticaja u Jemenu i ostatku Arapskog poluostrva.
Tagovi
