Izložbu “Labirint devedesetih”, koja je krajem maja otvorena u Historijskom muzeju Bosne i Hercegovine u Sarajevu, kao dopunjena i proširena verzija pilot izložbe istog naslova koja je tokom leta 2023. godine bila postavljena u Beogradu, do sada je videlo više od 2.500 posetilaca.
Posetioci su pozvani da “Labirint devedesetih” u svojim mislima upotpune onim što nedostaje, što bi trebalo biti prikazano i što se tek treba razumeti. Postavka pred posetioce postavlja pitanje da li smo, kao pojedinci, ali pre svega kao društva, uopšte izašli iz lavirinta u koji smo upali početkom devedesetih. Ulazak u lavirint i slobodno lutanje njime daje mogućnost da se ta traumatična decenija sagleda iz više uglova, ali pre svega iz ugla ljudi kojima je život razrušen u jednom danu, onih koji su bili protiv rata, koji su morali napustiti svoj dom i koji su bili okruženi obmanama sa svih strana.
Među eksponatima izložbe, između ostalih, nalazi se fotografija čuvenih sarajevskih mladenaca koja se danas smatra jednom od najvažnijih fotografija u istoriji ratne fotografije. Sanela i Emir Klarić venčali su se 1995. godine u opkoljenom Sarajevu. Mladenci šetaju Kulovićevom ulicom, a u pozadini se vide platna razapeta između zgrada, koja su štitila od napada snajpera sa okolnih brda. Fotografija nasmejanih mladenaca postala je simbol borbe i otpora Sarajlija, kao i nade i vere u bolju budućnost.
Na izložbi se može videti i fotografija, koju je uradio poznati britanski fotograf Paul Lowe, na kojoj su glumice i glumci predstave Čekajući Godoa, koju je u opkoljenom Sarajevu 1993. godine režirala proslavljena američka književnica i teoretičarka Susan Sontag. Predstave, koncerti, filmske projekcije i književne tribine bile su organizovane svakodnevno, uz učešće velikog broja građana koji su rizikovali svoje živote da bi im prisustvovali. Već od prvih dana četvorogodišnje opsade, kultura je postala deo otpora Sarajlija, a u maju 1992. godine, grupa pozorišnih radnika osnovala je Sarajevski ratni teatar (SARTR), koji i danas postoji.
Izložba prikazuje i jednu od naslovnica Feral Tribune-a, koji je bio jedan od najpoznatijih nezavisnih antiratnih i antinacionalističkih medija u Hrvatskoj. Mladi novinari Viktor Ivančić, Predrag Lucić i Boris Dežulović („Viva Ludež“) pokrenuli su ga 1984. godine kao satirični dodatak Nedjeljnoj Dalmaciji. Nakon što je Slobodnu Dalmaciju preuzeo režimu blizak tajkun Miroslav Kutle, feralovci su 1993. godine pokrenuli Feral Tribune kao samostalni satirični nedeljnik koji je stekao svetsku reputaciju hrabrog medija koji se suprotstavlja nacionalizmu, korupciji i političkim manipulacijama režima Franje Tuđmana. Feral Tribune bio je jedan od retkih medija koji je otvoreno izveštavao o ratnim zločinima i kršenju ljudskih prava. Njegovi novinari su često bili izloženi pretnjama, napadima, sudskim tužbama i cenzuri, ali su nastavili da neustrašivo obavljaju svoj novinarski posao. Prestao je da izlazi 2008. godine.
Izložba Lavirint devedesetih predstavlja plod trogodišnjeg istraživanja, rada i saradnje pojedinaca, stručnjaka, aktivista i partnerskih organizacija iz zemalja bivše Jugoslavije okupljenih oko inicijative Muzej devedesetih. Cilj ove izložbe je novo i drugačije sagledavanje decenije koja je promenila tokove života miliona ljudi na ovim prostorima (ali i globalno) i koja je u našoj regiji ostavila neizbrisiv, dugotrajan trag.
Izložba će biti otvorena za posetioce do 15. septembra 2024. u Historijskom muzeju Bosne i Hercegovine svakodnevno od 9 do 19 sati.
Izložbu su podržali National Endowment for Democracy i regionalni projekat Podrška EU izgradnji poverenja na Zapadnom Balkanu, koji finansira Evropska unija (EU) i sprovodi Program Ujedinjenih nacija za razvoj (UNDP). Sadržaj ove izložbe je isključiva odgovornost autora i ne odražava nužno stavove Evropske unije niti UNDP-a.
Tagovi
