Karcinom pankreasa je agresivna i kompleksna bolest koja i dalje predstavlja jedan od najvećih izazova za lečenje. Četvrti je vodeći uzrok smrtnosti od karcinoma sa stopom petogodišnjeg preživljavanja od samo 9 odsto, najnižom medju malignitetima.
Posebno je poražavajuća činjenica da se kod naših pacijenata u oko 80% slučajeva bolest otkriva u odmaklom stadijumu kada hiruško lečenje, jedina potencijalno kurativna metoda, nije moguća. Prema mom iskustvu više od polovine pacijenata dijagnostikovanih u metastatskoj bolesti, nažalost neće živeti duže od nekoliko meseci. Jedan od glavnih razloga za ovako visoku stopu smrtnosti leži u invazivnoj biologiji same bolesti ali i u nepoznavanju nekih od njenih osnovnih mehanizama.
Spec.dr Marija Ristić, medikalni onkolog Instituta za onkologiju i radiologiju Srbije
Karcinom pankreasa nastaje od abnormalnih ćelija ovog vitalnog organa koje rastu i razvijaju se nekontrolisano, uzrokujući stvaranje tumora. Simptomi i znaci su obično nespecifični zbog čega su pogrešne dijagnoze veoma česte, a bolest se otkriva veoma kasno.
Kod naših pacijenata neki od najčešćih simptoma su neobjašnjiv gubitak težine, slabost, malaksalost, gubitak apetita, mučnina i/ili povraćanje ali mogu biti i bol u stomaku i ledjima, nadimanje, žutica, naglo nastali dijabetes, tegobe sa varenjem, pankreatitis…
Faktori koji mogu da povećaju rizik od nastanka karcinoma panreasa uključuju pušenje, gojaznost, dijabetes tip 2, hronično konzumiranje alkohola, pankreatitis, ali i genetske mutacije poput BRCA2 , starija životna dob kao i neki dijetalni režimi.
Postavljanje dijagnoze je često komplikovano i dugotrajno ali CT tomografija uglavnom pruža dovoljno informacija kojima možemo da potvrdimo ne samo sumnju o postojanju ove bolesti već i njenoj raširenosti . Medjutim jedino histopatološka potvrda (uzimanje uzorka samog tkiva) može da nam pruži definitivne dokaze o tipu tumora.
Lečenje se sprovodi prema stadijumu bolesti i opštem stanju pacijenta. U ranijim stadijumima razmatra se mogućnost operativnog lečenja ali je hemioterapija najčešće primenjena terapijska opcija. Ona se može ordinirati u kombinaciji sa hiruškim lečenjem ili radioterapijom ali se odluka o vrsti i načinu lečenja donosi prema individualnim karateristikama pacijenta od strane tima lekara različitih specijalnosti . Za pacijente narušenog opšteg stanja opterećenih teškim simptomima bolesti jedina opcija je primena najbolje suportivne i simptomatske terapije. S obzirom da su dostupne metode lečenja ograničene i vrlo skromnih dometa svi relevatni svetski vodiči ohrabruju uključivanje i lečenje ovih pacijenata u okviru kliničkih studija. U dugogodišnjem radu sa obolelima posebno jak utisak ostavlja saznanje da ova bolest duboko pogadja ne samo pacijente već i sve članove porodice.
S obzirom da je uzrok većine slučajeva raka pankreasa nepoznat, razumevanje faktora rizika povezanih sa ovom bolešću je ključno za prevenciju i adekvatnu intervenciju. Podizanje svesti i znanja o ovom problemu od neprocenjive je važnosti za rano prepoznavanje simptoma i blagovremeno otkrivanje bolesti.
