Koliko je bilo stanovnika u Srbiji pre i posle Prvog srpskog ustanka?
Početak 19. veka je osim političkih doneo i mnogo demografskih promena u Srbiji tog doba. Značajan broj stanovnika je stradao u ustaničkim ratovima, a mnogi su se i doseljavali u oslobođene krajeve iz drugih delova Osmanskog carstva. Preciznih podataka, kako o gubitku stanovništva u ustancima, tako i o njihovom broju u to doba nema. Ali ima zanimljivih procena.
Tako u prvoj svesci „Državopisa Srbije“ iz 1863. godine, navodi se „Srbi nečuveno postradavši kroz dvanaest godina ratovanja za slobodu nađoše se u godini 1820. tek onako isto jaki kao što bejahu i pre rata…“.
Prema tadašnjoj proceni broj stanovnika 1804. uoči početka ustanka bio je oko 500.000. U „Državopisu Srbije“ iz 1869. godine navodi se opisno da su za vreme ustanka kroz 12 godina „mnogi izginuli, puno njih je fizička nevolja u grob saterala, ali je, sa druge strane, dosta sveta došlo u Srbiju iz obližnjih krajeva Turske“. Prema proceni iz ovog dokumenta Srbija je „i u god. 1804. ili 1807. ili 1815. brojala – približno verno oko 401.350 duša“. Procene iz tog doba govore i da je u vreme ustanka u Srbiji bilo oko 60.000 Turaka.
U jednom radu iz 1955. godine, autorka Milica Sentić je procenila broj stanovnika u 1815. godini pomoću eksponencijalnog trenda, koristeći podatke iz kasnijih popisa (od 1834, 1846. i 1854. godine), kada je teritorija Srbije bila približno jednaka Karađorđevoj Srbiji. Po ovoj proceni u ustaničkoj Srbiji 1815. godine bilo je 473.000 stanovnika, a dve godine ranije, 1813, pred propast Prvog ustanka ih je bilo 533.000. Ovaj „algoritam“ nas dovodi do podatka da je 1803. pred Prvi ustanak u Srbiji živelo 478.000 stanovnika. Srbija je tokom ustaničkih ratova, prema ovim procenama, izgubila 133.000 stanovnika.
