U okviru najnovije izložbe Prirodnjačkog muzeja u Beogradu i Muzeja Jugoslavije, posetioci će imati priliku da zarone u fascinantno putovanje kroz vreme i otkriju ključne aspekte geološke istorije i planetarnog nasleđa. Izložba „Mineralna blaga Jugoslavije: Primerci iz poklon zbirke Josipa Broza Tita“ otvara svoja vrata 23. septembra u galeriji Prirodnjačkog muzeja na Kalemegdanu.
Ova izuzetna postavka, autora kustosa Prirodnjačkog muzeja dr Aleksandra Lukovića i Muzeja Jugoslavije Dušice Stojanović pruža jedinstvenu priliku ljubiteljima prirode i umetnosti da istraže bogatstvo kolekcije koja obuhvata čak 850 primeraka minerala i rude, darovanih Josipu Brozu Titu koje je dobio od različitih domaćih i stranih donatora. Svaki eksponat u ovoj zbirci ne samo da odražava prirodno bogatstvo, već i simbolizuje društveno-politički kontekst socijalističke Jugoslavije.
„Zbirka sadrži i značajan broj predmeta dobijenih u vidu poklona stranih državnika kao što su kamen sa Meseca poklon predsednika Niksona ili kolekcija minerala poklonjena od strane predsednika Zambije K. Kaunde. Izložba sadrži predmete iz gotovo svih većih ležišta SFRJ pa samim tim se nametnula ideja da ovi predmeti mogu ilustrovati posleratnu industrijalizaciju zemlje kao primarni resurs tj. kamen temeljac industrije“, ističe jedan od autora, kustos Prirodnjačkog muzeja dr Aleksandar Luković.
Sa jedne strane stavlja se akcenat na rude kao prirodno bogatstvo, a s druge je u fokusu društveno-politički kontekst nastanka ove kolekcije. Da li možete da nam predstavite ceo koncept i njegove pojedinosti? Kako ste zamislili sve?
Izložba „Mineralna blaga Jugoslavije“ predstavlja rekapitulaciju dvogodišnjeg rada na reviziji zbirke poklona J. B. Tita koja je predstavljena različitim mineralnim kolekcijama dobijenim od rudarskih kolektiva iz gotovo svih značajnih rudnih ležišta bivše SFRJ. U skladu s tim postavljen je i koncept izložbe gde se kroz opšti deo prikazuje širi kontekst u smislu značaja rudarstva za razvoj posleratne SFRJ dok se u daljem toku prikazuju republike kao posebne celine zajedno sa ležištima i pripadajućim rudama i mineralima. Posebno se izdvaja centralni deo izložbe koji prikazuje poklone stranih državnika. Treba istaći da je ova izložba odličan primer međumuzejske i multidisciplinarne saradnje između Muzeja Jugoslavije i Prirodnjačkog muzeja.
Aleksandar Luković foto privatna arhiva
Koja je uloga mineralogije u našem razumevanju istorije i kulture, i kako ova izložba doprinosi tom razumevanju? Zbog čega je ta zbirka toliko dragocena?
Mineralogija je od suštinskog značaja u kulturno-istorijskim ispitivanjima. Ona omogućava identifikaciju materijala artefakata i građevina, otkrivajući njihov sastav i poreklo. Ova naučna grana pomaže u razumevanju tehnološkog razvoja drevnih civilizacija i mapiranju istorijskih trgovinskih puteva. Ključna je za konzervaciju i restauraciju istorijskih objekata. Mineralogija doprinosi datiranju artefakata i geoloških formacija, pružajući uvid u hronologiju. Takođe otkriva kulturne prakse, verovanja i estetske preference drevnih društava kroz analizu korišćenih minerala. Sve ovo čini mineralogiju neophodnim alatom u rekonstrukciji i razumevanju prošlosti ljudske civilizacije. Na isti način i ova zbirka poklona oslikava jednu stranu posleratnog razvoja SFRJ i doprinosi boljem razumevanju istorije tog perioda.
Koje su najzanimljivije ili najvažnije priče povezane sa mineralima u zbirci Josipa Broza Tita?
Teško je navesti neku priču kao posebnu, ali bi svakako izdvojio predmete dobijene tokom kongresa KPJ.
Na koji način zbirka minerala Josipa Broza Tita odražava društveno-politički kontekst socijalističke Jugoslavije?
Kroz istraživanje predmeta iz zbirke minerala možemo obraditi različite teme vezane za istoriju Jugoslavije, ne samo fenomen poklanjanja državniku već i ideološki pogled na rudarstvo u Jugoslaviji tog vremena (40 i 50 godine 20-og veka) što otvara mogućnost istraživanja razvoja rudarstva u Jugoslaviji.
Kakvu reakciju očekujete od publike i šta se nadate da će posetioci poneti sa sobom nakon što posete izložbu?
Jedan od ciljeva ove izložbe jeste edukacija, posebno mlađih generacija, o značaju rudarstva u bivšoj SFRJ, kao i posledicama ali i o neophodnosti rudarskih aktivnosti.
Šta za vas lično znači ova izložba?
Izložba ove poklon zbirke za mene lično predstavlja finale višegodišnjeg rada na determinaciji i konzervaciji ove dakako važne i predmetima bogate zbirke.
