Bokser zadaje snažan udarac svom protivniku u glavu i on pada. Ono što je ovaj nokaut upravo prouzrokovao rivalu – koji sada leži bez svesti – nije ništa drugo do kratkotrajno stanje kome. Udarac je bio toliko snažan da se mozak boksera jednostavno isključio na trenutak, piše National Geographic.
Naučnici još uvek nemaju ubedljivo objašnjenje zašto se ovaj fenomen javlja. Teorije su da udarac može uticati na retikularnu formaciju, deo našeg mozga koji je povezan sa budnim stanjem. Drugi sumnjaju da je u pitanju epileptični napad velikih razmera u kratkom vremenskom periodu, ili o trenutnom gubitku dotoka krvi u mozak.
U većini slučajeva, ovo predstavlja kratkotrajno stanje, ali i dalje jednu od najzbunjujućih pojava kojima se bave neurolozi, neurohirurzi i drugi stručnjaci za mozak.
Šta je koma?
Reč potiče od grčke reči „kôma„, što znači „dubok san“ i označava privremeno stanje gubitka svesti u kom osoba koja ga doživljava gubi sposobnost da reaguje na spoljne senzorne stimuluse.
Prema Međunarodnoj klasifikaciji bolesti, tj. zvaničnoj listi bolesti koju je objavila Svetska zdravstvena organizacija, koma je sindrom u kom je osoba živa, ali nije u stanju da se kreće ili reaguje na svoje okruženje.
Interval trajanja može značajno da varira od osobe do osobe. Zavisi od nekoliko faktora, koji mogu uključivati uzrok, težinu povrede mozga i individualni odgovor pacijenta. Zabeleženi su slučajevi kada su pacijenti u njoj proveli nedelje, mesece, pa čak i godine. Međutim, ona uglavnom traje između 2 i 4 nedelje. Upravo u ovim slučajevima postoji veća šansa za oporavka pacijenata.
Simtomi i uzroci kome
Iako komu može da identifikuje i običan laik, profesionalci su uspostavili niz kliničkih opservacija kako bi utvrdili uobičajene simptome ovog sindroma: nemogućnost komunikacije, udovi koji ne reaguju osim na refleksne pokrete, zatvorene oči, oslabljeni refleksi moždanog stabla – kao što su zenice koje ne reaguju na svetlost, odsustvo odgovora na bolne stimuluse ili nepravilno disanje.
Кoma je proizvod strukturnih lezija centralnog nervnog sistema, kao što su edemi, upale ili tumori. Ali to može biti i posledica metaboličkog ili toksičnog disbalansa koji utiče na neke delove moždanog stabla.
Među uzrocima kome mogu naći metabolički poremećaji kao što su hiperglikemija ili hipoglikemija, višak CO 2 ili nedostatak O 2 u krvi, otkazivanje bubrega ili jetre i drugi metabolički ili hormonalni poremećaji. Takođe trovanje, bilo da se radi o lekovima (uključujući alkohol) ili otrovima. Кoma može da nastane usled jake alergijske reakcije, infekcija kao što je meningitis ili encefalitis, ili cerebrovaskularna insuficijencija. Međutim, najčešći uzrok kome je traumatska povreda, obično od udarca.
Da li postoje različiti stepeni kome?
Na osnovu različitih kliničkih kriterijuma i načina na koji pacijent reaguje na stimuluse, stručnjaci su uspostavili klasifikaciju u kojoj se utvrđuju 4 različita stepena kome.
Кoma prvog stepena: gde je gubitak svesti nepotpun, pacijent reaguje na bolne nadražaje i nema vegetativnih poremećaja.
Кoma drugog stepena: karakteriše je potpuni gubitak svesti.
Кoma trećeg stepena: potpuni gubitak svesti i refleksa. Pacijent ne reaguje na senzorne nadražaje i praćen je raznim vegetativnim poremećajima kao što su nestabilan krvni pritisak ili problemi sa disanjem.
Кoma četvrtog stepena: dolazi do potpunog gubitka svesti, motiliteta, refleksa, osetljivosti i vegetativnih funkcija. To odgovara moždanoj smrti i i vitalne funkcije se moraju održavati veštački.
Koji je najduži vremenski interval u kom je neka osoba provela u komi?
Najduži zabeleženi slučaj u kome je osoba ostala u komi je slučaj Amerikanke po imenu Edvarda O’Bara, koja je bila u ovom stanju 42 godine nakon što je u decembru 1969. godine dobila upalu pluća i pretrpela dijabetički šok u dobi od 16 godina. Umrla je u 59. godini, u decembru 2012. godine, a da se nije probudila, osim jednom prilikom kada kako je njena porodica tvrdila da je čula dok izgovara „hej“, nakon čega se osmehnula.
Tagovi
