U avgustu 1945, Državni izdavački zavod Jugoslavije objavljuje prvo izdanje Andrićevog romana „Travnička hronika“. Knjiga je neko vreme čekala na štampanje zbog nestašice papira, a onda je direktor Zavoda Marko Ristić svojim vezama uspeo da sa jednog zaplenjenog mađarskog broda na Dunavu konfiskuje papir.
To je bila prva Andrićeva knjiga koju je napisao i završio dok je živeo povučeno za vreme nemačke okupacije Beograda. Od kraja proleća 1941, kad se vratio u Beograd, do aprila naredne godine intenzivno radi na ovom romanu. Za to vreme u Beogradu živi kod prijatelja, advokata Brane Milenkovića, na adresi Prizrenska 9, a izvestan period provodi i u Vrnjačkoj Banji.
Andrić, međutim, nepolitičan nikad nije bio, pa ni u trenutku kad pobednička partizanska vojska uz pomoć i saradnju Crvene armije oslobađa Beograd. Njegov relativno brz pronalazak „modusa vivendi“ sa komunistima nije toliko teško objasniti: najpre, Andrić je trebao njima kao simbol jugoslovenskog kontinuiteta i kao neko ko se za vreme okupacije ni na koji način nije kompromitovao, a komunisti su trebali njemu kao jedina politička snaga koja je u tom trenutku bila u stanju sačuvati Jugoslaviju, njegov jedini politički ideal.
Stoga je i prvi roman koji se uopšte štampa u novoj Jugoslaviji „Na Drini ćuprija“ (mart, 1945). Pet meseci kasnije, izlazi „Travnička hronika“, a pre kraja 1945, tačnije u novembru, izlazi i „Gospođica“, i to u Sarajevu.
Naredne godine će biti biran i za potpredsednika Društva za kulturnu saradnju Jugoslavije sa Sovjetskim Savezom i za predsednika Saveza književnika Jugoslavije. S jeseni 1946, putuje u Moskvu, Lenjingrad i Staljingrad, gde će iz neposredne blizine videti Josifa Visarionoviča Staljina, još jednu od ključnih istorijskih ličnosti modernih vremena do koje će ga dovesti njegov neobični usud. Manje od godinu dana kasnije ponovo će ići u SSSR, ali ovaj put u Baku, u Azerbejdžan.
***
*Izvodi iz knjige Muharema Bazdulja „Ivo Andrić – Život u dvanaest meseci“ koja se dobija na poklon uz svaki primerak Nedeljnika koji na kioske dolazi u četvrtak 3. juna
Kako se bliži deseti rođendan Nedeljnika, odlučili smo da čitaocima ovim povodom pružimo nezapamćeni poklon od deset knjiga, biografija najuticajnijih ličnosti naše novije istorije, originalno pisanih za ovu ediciju.
Tagovi
milan
komprotmikovao se svojim prisustvom potpisivanju trojnog pakta u beču. da je bio častan diplomata dao bi tada ostavku. da se zna ovo je istina.