26. januar 2021. godine, 11−16h, uživo prenos na fejsbuk stranici Spomen-parka „Kragujevački oktobar“.
Manifestacija Holokaust: nasleđe fašizma u organizaciji Spomen-parka „Kragujevački oktobar“ održava se povodom Međunarodnog dana sećanja na žrtve Holokausta (27. januar). Manifestacija pristupa komemoraciji kroz negovanje mišljenja, znanja i obrazovanja o Holokaustu i njegovim posledica na prostoru Republike Srbije i šire.
Programi manifestacije od 2019. godine kada je prvi put održana, obuhvatali su svedočenja preživelih Holokausta, predavanja, radionice, izložbe, promocije knjiga i razgovore stručnjaka na teme kao što su: vizuelna kultura i stvaralaštvo o Holokaustu u Srbiji, život jevrejske zajednice u Srbiji pre i posle Holokausta, metodologije obrazovanja o Holokaustu, filozofija i Holokaust, kao i pitanja predstavljanja Holokausta danas.
Program ovogodišnje manifestacije obrađuje stvaralaštvo na temu Holokausta na prostoru bivših jugoslovenskih republika u likovnoj umetnosti, književnosti i filmu. Prema zamisli autora, u fokusu programa su reakcije na Holokaust u našem društvu od kraja Drugog svetskog rata do danas kroz umetnički vredne odgovore koji su nastajali kao samostalne, zaokružene kreacije pojedinaca, a koje kao polazište imaju užase i posledice Holokausta.
Autori programa su Marko Terzić, kustos Muzeja „21. oktobar“ i dr Predrag Krstić, naučni saradnik Instituta za filozofiju i društvenu teoriju.
Partneri događaja su ShoahLab: Laboratorija za izučavanje Holokausta Instituta za filozofiju i društvenu teoriju, Savez jevrejskih opština Srbije, Udruženje Centar za primenjenu istoriju, Filološko-umetnički fakultet Univerziteta u Kragujevcu, Udruženje „Jevrejska digitalna biblioteka“ i Centar za izgradnju mira iz Kragujevca.
Spomen-park „Kragujevački oktobar“ osnovan je 1953. godine na mestu gde je u oktobru 1941. godine streljano više hiljada građana Kragujevca – Srba, Jevreja, Roma, muslimana, Makedonaca, Slovenaca i pripadnika drugih nacionalnosti, starosne dobi od dvanaest do šezdeset i pet godina. U okviru Spomen-parka osnovan je, 15. februara 1976. godine, Muzej „21. oktobar“ s ciljem prikupljanja, obrađivanja, čuvanja i prezentiranja dokumenta o streljanju i žrtvama, putem izložbi i štampanih publikacija. Misija Spomen-parka „Kragujevački oktobar“ je da neguje i čuva uspomenu na ovaj tragični događaj, da pred zahtevima novog vremena stvara svest i edukuje mladi naraštaji da se ovakav zločin više nikada ne ponovi.
ShoahLab: Laboratorija za izučavanje Holokausta osnovana je krajem 2019. godine pri Insitutu za filozofiju i društvenu teoriju Univerziteta u Beogradu i osmišljena kao čvorište disciplinarno i metodski različitih pristupa istraživanju Holokausta. Laboratorija okuplja istoričare, filozofe, sociologe, teoretičare vizuelnih umetnosti, književnosti i savremenih medija – u zajedničkom nastojanju da se rasvetli, razume i objasni jedan nepojmljivi zločin, te njegov značaj i reperkusije za savremenost.
Program događaja:
11.00h – OTVARANJE
– Pozdravni govor direktorke Spomen-parka „Kragujevački oktobar“ Marijane Stanković
– Pozdravni govor predstavnika Saveza jevrejskih opština Srbije
– Uvod autora i moderatora programa Marka Terzića (Muzej „21.oktobar“) i dr Predraga Krstića (Institut za filozofiju i društvenu teoriju, Beograd)
11.30h – HOLOKAUST I MLADI
– Razgovor sa onima koji su preživeli Holokaust – Jozef Baruhović
Lično svedočenje o Holokaustu (zbog epidemiloške situacije, emitovanje snimka svedočenja na video bimu)
12.10h – HOLOKAUST U DOMAĆEM FILMU
– prof. dr Nevena Daković (Fakultet dramskih umetnosti, Beograd) – predavanje HOLOKAUST:
FILMSKE SLIKE I KULTURALNA TRAUMA (SFRJ-Srbija, 1945–2020)
Pregled i analiza autorskih dela posvećenih Holokaustu ili inspirisani njime, uvodi posmatrače i aktere ovog programa u njegovu ovogodišnju tematiku: domaće umetničke reakcije i interpretacije Holokausta.
IZLOŽBA RADOVA P. LUBARDE POSVEĆENIH ZLOČINU U ŠUMARICAMA
13.10h – CIKLUS SLIKA PETRA LUBARDE O 21. OKTOBRU
– Jelena Davidović (Muzej „21.oktobar) – predavanje CIKLUS SLIKA PETRA LUBARDE U KOLEKCIJI MUZEJA „21. OKTOBAR“
Ključne informacije o ovim delima velikog umetnika koji je nastao kao odgovor na zločin u Šumaricama. Zločin počinjen u tri dana oktobra 1941. godine u Kragujevcu, preklopio se i bio sastavni deo procesa ubijanja Jevreja sa idejom njihovog zatiranja.
13.30h – KAKO (O)POJMITI NEOPOJMLjIVO
– Razgovor povodom domaćeg izdanja knjige Stejna Vervata Holokaust, rat i transnacionalno sećanje: Svedočanstvo iz jugoslovenske i post-jugoslovenske literature (IFDT, Akademska knjiga, 2020)
O knjizi i povodom knjige govore: dr Aleksandar Pavlović, teoretičar književnosti (Institut za filozofiju i društvenu teoriju UB), dr Marija Mandić, teoretičarka književnosti (Balkanološki institut SANU), dr Gordana Todorić, filološkinja (saradnica Moše David Gaon Centra u Izraelu) i autor, Stejn Vervat (Univerzitet u Oslu). Moderatorka razgovora je dr Vera Mevorah, koordinatorka ShoahLab: Laboratorije za izučavanje Holokausta (Institut za filozofiju i društvenu teoriju UB).
– Razgovor učesnika programa o recepcijama i reprezentacijama Holokausta, genocida i ratnih zločina.
Moderatori razgovora su dr Predrag Krstić (Institut za filozofiju i društvenu teoriju UB) i Marko Terzić (Muzej „21.oktobar“)
16.00h – završetak programa