March on River Drina: Od Pati Pejdž i grupe „Shadows“ do Lajbaha – Priča o najizvođenijoj balkanskoj pesmi

Tokom Prvog svetskog rata, tačnije od 8. do 16. septembra 1914. godine, Drina je bila poprište krvave bitke između srpske i austrougarske vojske – Cerske bitke. U čast bitke, srpski kompozitor Stanislav Binički je komponovao čuveni „Marš na Drinu“. Binički je ovaj marš posvetio pukovniku Milivoju Stojanoviću, zvanom Brka, poznatom junaku, komandantu Drugog pešadijskog puka. Izvođen je na ratištima, ali i u savezničkim zemljama. U Nišu je 12. oktobra 1918. slavna Drinska divizija marširala kroz tek oslobođeni grad uz zvuke „Marša na Drinu“.

U bivšoj Jugoslaviji ova pesma je etiketirana kao himna srpskog nacionalizma, a pevana je na mnogim utakmicama. Ali najzanimljiviji podatak vezan za ovu pesmu jeste da je „Marš na Drinu“ najizvođenija pesma u svetu sa prostora Balkana.

DŽEJMS LAST

Čuveni nemački džez muzičar koji je zahvaljujući svom originalnom big bendu postigao planetarni uspeh i osvojio vrhove top-lista. U njegovim pesmama ugošćavao je velike muzičke zvezde najrazličitijeg žanra, kao što su švedska pop senzacija, grupa ABBA, i francuski pijanista i jedna od perjanica komercijalne klasike Ričard Klajderman. Džejms Last je kombinovao različite muzičke uticaje s različitih tačaka po Griniču. Tako je i 1968. godine snimio pesmu „Drina March“.

ŠEDOUZ

Engleska grupa koja je imala ogroman uticaj na razvoj muzike 20. veka, između ostalih i na „Bitlse“ i „Rolingstonse“. Njihov frontmen Klif Ričard je prodao milione svojih ploča, a zbog zasluga za širenje „britanske pop invazije“ engleska kraljica mu je dodelila plemićku titulu ser. Njihova najčuvenija pesma „Apači“ je više od mesec dana bila „zakucana“ na mestu broj jedan engleske liste. Titulu gospodara instrumentalnog muzičkog žanra potvrdili su i 1966. godine svojom obradom srpske pesme „Marš na Drinu“, koja se pojavila kao singl „March to Drina“.

LAJBAH

Slovenački bend koji je često etiketiran i kao „inženjeri ljudskih duša“ prva je grupa sa uspešnom internacionalnom karijerom. Oni su i prvi eks-Ju bend koji je potpisao ugovor sa engleskom diskografskom kućom „Mute“, čiji je ekskluzivac čuveni britanski bend „Dipeš mod“. Od samog nastanka bend je dizao prašinu, a samo ime grupe predstavlja nemački naziv za Ljubljanu tokom nacističke okupacije. Na svom albumu NATO koji je objavljen 1994. godine snimili su obradu „Marš na Drinu“, koja je u njihovoj verziji nazvana „Mars on river Drina“. Iako su mnogi mislili da je u pitanju greška u naslovu, članovi kontroverznog benda su objasnili da je Mars bog rata, što je potpuno logično, jer je u vreme objavljivanja ove pesme besneo rat u Bosni, a time i na Drini. Tokom svojih beogradskih koncerata u Hali sportova i u SKC-u pesma „Mars on river Drina“ imala je odličnu vizuelnu pratnju lasera, koji su simulirali nemiran tok reke.

DŽOKERI & SPOTNIKS

„Džokeri“ su bili popularna belgijska grupa s početka šezdesetih. Oni su 1963. godine snimili „Drina March“, a tri godine kasnije švedski bend „Spotniks“ snimio je svoju verziju „Marša na Drinu“, čime je potvrđena popularnost ove pesme među instrumentalnim sastavima.

PATI PEJDŽ

Jedna od najpopularnijih pevačica i glumica pedesetih i šezdesetih godina 20. veka u SAD Pati Pejdž poznata je po svojoj pesmi „Tennessee Waltz“, ali je otpevala i Marš na Drinu.

U njenoj verziji „Drina“ je ime za  igračku – drvenu figuricu vojnika.