Međunarodni dan borbe protiv femicida, koji se od 2011. godine obeležava svakog 6. decembra, postao je značajna tačka za podizanje svesti o ovom problemu i poziv na pravdu za sve žene koje su žrtve rodno motivisanog nasilja.
Femicid je najteži oblik nasilja nad ženama. Prema podacima organizacija koje se bave zaštitom prava žena, u Srbiji je u poslednjim godinama zabeležen alarmantan broj femicida, a do decembra ove godine u rodno zasnovanom nasilju ubijeno je 17 žena.
Prethodne godine zabeleženo je više od 20 ubistava žena, a mnoge žrtve su bile prethodno izložene različitim oblicima nasilja, uključujući psihološko, fizičko i seksualno. Takođe, stvaran broj žrtava se ne zna zbog „tajne“ prirode nasilja u porodici, straha od prijavljivanja i kulturnih faktora koji minimiziraju ozbiljnost ovih dela.
Femicid u Srbiji
Čak 60% žena u Srbiji koje su doživele nasilje nikada nisu prijavile svog nasilnika, a tačan broj žrtava se ne zna.
U mnogim slučajevima, ubistvo je kulminacija dugotrajnog emocionalnog, fizičkog i psihološkog nasilja koje žrtve nisu imale gde da prijave ili nisu verovale da će im institucije pružiti zaštitu.
Naš zakon o nasilju u porodici, iako postoji, često ne štiti žrtve dovoljno, a žene koje su preživele nasilje neretko se suočavaju sa preprekama u ostvarivanju svojih prava, bilo da se radi o slaboj podršci od strane institucija, ili o kulturološkim faktorima koji minimiziraju ozbiljnost problema.
Dr Kosana Beker, programska direktorka udruženja FemPlatz-a, ranije je rekla za Nedeljnik da je u mnogim državama femicid tek postao prepoznat kao ozbiljan društveni problem.
„Jedan od značajnih koraka ka boljoj zaštiti žena je uspostavljanje mehanizama kao što je femicid watch, koji bi omogućio bolje praćenje i prevenciju“, kazala je Beker.
I dalje postoje brojni problemi u sistemu koji omogućavaju femicidima da ostanu nekažnjeni.
Advokatica Vanja Macanović rekla je nedavno za Nedeljnik da još nema odgovornosti za neadekvatno postupanje tužilaca, sudija, ili policijskih službenika u slučajevima femicida.
Ni medijsko izveštavanje o femicidu često ne pomaže u razumevanju dubokih uzroka ovog problema, jer u atmosferi u kojoj je prividno stvorena slika jednakosti, a u kojoj se, prema podacima UNODC-a, godišnje dogodi oko 87.000 femicida, za izveštavanje koje svesno ignoriše etiku i dostojanstvo žrtava nema mesta.
Novinarka Tamara Srijemac iz grupe „Novinarke protiv nasilja“ objasnila je nedavno za Nedeljnik da senzacionalistički pristup, koji koristi brutalni jezik i detalje zločina, doprinosi stvaranju distorzije u javnoj percepciji.
„Uzroci femicida ne leže u tome da je žena nosila kratku suknju, bila u društvu drugih miškaraca, volela da izlazi sa drugaricama. Uzroci su povezani sa položajem žena u društvu, nametnutim rodnim ulogama, diskriminacijom žena“, objasnila Tamara Srijemac.
Osim što su mediji važna karika u prevenciji, obrazovni sistem je taj koji bi morao više da se bavi edukacijom o rodnim ulogama, rodnim stereotipima, diskriminacijom i rodno zasnovanim nasiljem, seksualnim obrazovanjem.
ISTORIJA FEMICIDA
Femicid ima duboke korene u istoriji i društvenim strukturama koje su oblikovale način na koji se žene tretiraju u mnogim kulturama.
Iako je termin „femicid“ relativno nov (nastao je 1976. godine kroz rad feministkinje i sociologinje Dijane Rasel), ubistva žena – zbog toga što su žene – postoje, nažalost, od pamtiveka.