Od osnivanja Kraljevine Saudijske Arabije 1932. godine, njen utemeljivač kralj Ibn Saud postavio je četiri stuba vlasti kojima se kasnije dodao i peti. Prvi nosač je sama kraljevska familija sa frakcijama i armijom prinčeva; drugi oslonac je vahabizam; treći predstavljaju lideri bivših nomadskih plemenskih klanova; u četvrtom su trgovci ili kako bismo ih danas nazvali poslovni ljudi; peti stub je novijeg datuma i izgrađen je posle smrti Ibn Sauda, reč je o tehnokratskom i administrativnom sloju odškolovanom na Zapadu i na rukovodećim pozicijama u kompanijama u vlasništvu kraljevske familije.
Svi prethodni kraljevi Saudijske Arabije vodili su politiku nezameranja nijednoj od nosećih grupa, pokušavajući da zadovolje apetite svakog lobija pojedinačno i primenjujući, praktično, kolektivni sistem vlasti. Muhamed ibn Salman je prekinuo tu tradiciju udarivši na svih pet lobija. Dosledno je realizovao generacijsku smenu vlasti, raskinuo je gotovo trovekovni savez sa vehabijama, iskoristio je borbu protiv korupcije da se obračuna ne samo sa članovima svoje šire familije već i sa klanovskim vođama.
Ima i onih koji u potezima Ibn Salmana vide delovanje šaha Reze Pahlavija pre 60 godina u Iranu i pokretanje tzv. Bele revolucije koja je imala za cilj vesternizaciju i sekularizaciju zemlje. U šahovom Iranu žene ne samo da su mogle da se oblače kako žele već su i zauzimale veoma važne pozicije u društvu. Kao ni Ibn Salman, ni Reza Pahlavi nije vezivao napredak i davanje prava i sloboda ženama sa demokratizacijom društva, odnosno poboljšavanje uslova za život građana, njihovih sloboda i prava, nisu ograničavali ili ugrožavali apsolutističku vlast suverena.
Ključna razlika između Reze Pahlavija i Ibn Salmana je u opoziciji, ili još bolje rečeno opozicijama. Iranski monarh se sa reformama zamerio svima i prouzrokovao je masovne demonstracije: liberali i demokrate nisu bili zadovoljni jer nije vodio zemlju ka demokratizaciji i slobodi, komunisti jer je vezivao zemlju za SAD, a nije odgovarao ni islamistima predvođenim Ruholahom Homeinijem koji su zagovarali islamsku republiku. Napadi Homeinija na Pahlavijeve reforme 1963. godine doneli popularnost ajatolahu koja će mu 16 godina kasnije otvoriti vrata vlasti.
CEO TEKST PROČITAJTE U NOVOM BROJU NEDELJNIKA, KOJI JE U PRODAJI OD ČETVRTKA, 27. JUNA, NA SVIM KIOSCIMA I NA NSTORE.RS
Nedeljnik 650Nedeljnik 650
