Psihičko zdravlje građana Srbije sve ugroženije – depresija se širi

Pandemija koronavirusa sa sobom je donela niz društvenih, ekonomskih i zdravstvenih izazova, a sve vidljivije su i njene posledice na mentalno zdravlje, koje uveliko okupiraju pažnju stručnjaka. Prema preliminarnim istraživanjima, primetan je trend porasta broja ljudi koji pate od depresije kako u svetu tako i u Srbiji. Shodno tome, Hemofarm fondacija u saradnji sa Filozofskim fakultetom u Beogradu i uz podršku Ministarstva zdravlja Republike Srbije, pokrenula je nacionalnu kampanju za očuvanje mentalnog zdravlja, borbu protiv rastuće depresije i stigme koja prati obolele pod nazivom „NESALOMIVI.“

Ukoliko govorimo o trendovima, naučno-istraživački tim sa univerziteta u Beogradu i Kragujevcu sproveo je istraživanje o uticaju pandemije virusa SARS-CoV-2 na mentalno zdravlje građana u Srbiji na uzorku od 1.057 ispitanika*. Podaci su prikupljani u periodu od 23. marta do 25. aprila prošle godine, a rezultati ukazuju da našoj zemlji preti crveni mentalni alarm. Mesec dana nakon proglašenja vanrednog stanja zbog epidemije virusa COVID-19, u Srbiji 28,9 odsto ispitanika prijavilo je umerenu do tešku depresiju, 36,9 anksioznost, a 38,1 umerene do teške simptome stresa. Čak 49,8 odsto ispitanika osećalo je uznemirenost dok sluša vesti o koronavirusu, kod 31,9 njih javio se strah od zaraze, a 31,3 odsto ispitanika imalo je osećaj bespomoćnosti.

„Rezultati istraživanja pokazuju da su depresija, anksioznost i stres preovladavali u srpskoj populaciji tokom pandemije COVID-19. Nivoi depresije, anksioznosti i stresa su viši nego u studijama sprovedenim u zemlji pre pandemije, ali i među najvišim od svih studija sprovedenih u svetu koje su procenjivale uticaj pandemije COVID-19 na mentalno zdravlje. Dobijeni podaci ukazuju na neophodnost da se o psihičkom zdravlju brine jednako kao i o fizičkom, posebno sada u izmenjenim uslovima i načinu života koji su posledica pandemije,“ rekla je Teodora Safiye, doktorand neuronauka, master psiholog i psihoterapeut i član naučno-istraživačkog tima koji je radio na studiji.

Uticaj pandemije na mentalno zdravlje ljudi vidan je i u ostalim delovima sveta. Rezultati međunarodnih istraživanja pokazuju da se broj osoba koje pate od depresije u ovom trenutku kreće između 25 i 33,7 odsto, dok ih je tokom 2017. godine bilo između 2 i 6 odsto. Na osnovu ovih zabrinjavajućih podataka  možemo zaključiti da je broj depresivnih ljudi tokom pandemije porastao za 7 do 10 puta.

Rezultati pomenutih istraživanja otkrivaju i činioce koji su povezani sa razvojem depresije tokom pandemije. Redovno dobijanje relevantnih zdravstvenih podataka u vezi sa pandemijom smanjuje nivo depresije, dok se izloženost društvenim mrežama usled mogućnosti širenja netačnih i uznemiravajućih informacija povezuje sa povišenom depresivnošću. Osim toga, sa depresijom se povezuju briga o poslu i aktuelno povećanje nezaposlenosti, finansijski gubici, niži društveni status, generalna sklonost osobe ka negativnim osećanjima kao i viši nivoi obrazovanja. Upozoravajući je i nalaz da su nivoi depresije i anksioznosti primetno viši kod ispitanika uzrasta od 21 do 40 godina, uprkos tome što je starija starosna grupa pod većim rizikom u pogledu ishoda bolesti, što se tumači kao posledica ekonomskih promena, ograničenja poslovanja ili gubitka posla sa kojima se suočava radno aktivno stanovništvo.

Imajući u vidu sve pomenuto, nacionalna kampanja Hemofarm fondacije „NESALOMIVI“ ima za cilj očuvanje mentalnog zdravlja i podizanje svesti javnosti o značaju prevencije sa porukom da se o mentalnom zdravlju moramo brinuti na jednak način kao i o fizičkom zdravlju. NESALOMIVI predstavljaju pokret za borbu protiv depresije i osnaživanje osoba koje se sa njom suočavaju kroz obezbeđivanje različitih vidova podrške i stručne pomoći svima kojima je ona neophodna.

U okviru kampanje Hemofarm fondacije obezbeđeni su:

• besplatan SOS broj 0800 001 002, putem kog građani mogu da potraže stručnu pomoć. Ovaj telefonski broj operativan je 24 sata sedam dana u nedelji, a na pozive građana odgovaraju stručnjaci Specijalne bolnice za psihijatrijske bolesti “Dr Slavoljub Bakalović” u Vršcu, Specijalne bolnice za psihijatrijske bolesti u Gornjoj Toponici i Specijalne bolnice za psihijatrijske bolesti u Kovinu. 
• adresar ustanova za brigu o mentalnom zdravlju sa kontakt-informacijama velikog broja specijalizovanih zdravstvenih ustanova u zemlji.
• veb-sajt http://www.nesalomivi.rs/ na kojem su dostupni tekstovi i saveti stručnjaka za unapređenje psiho-socijalnog zdravlja, ispovesti osoba koje se bore protiv depresije, kao i najčešća pitanja i odgovori o depresiji i saveti za prevazilaženje ove bolesti.

Priključite se pokretu „NESALOMIVI“ putem sajta https://nesalomivi.rs/ i dajte svoj doprinos u borbi protiv depresije kroz mreže za podršku osobama koje se bore protiv ove bolesti. Kada smo zajedno, ništa nas ne može slomiti.

*Naučni rad pod nazivom “Coronavirus Disease 2019 (COVID-19) Epidemic and Mental Health Status in the General Adult Population of Serbia: A Cross-Sectional Study”, objavljen je 17. februara ove godine u prestižnom naučnom časopisu “International Journal of Environmental Research and Public Health“, najviše kategorije u nauci M21. Naučno-istraživački tim su činili doktorandi medicinskih nauka sa Fakulteta medicinskih nauka u Kragujevcu: Teodora Safiye, Jakša Dubljanin, Bojana Milikić, Draško Dubljanin  i  Emina Popović, docenti Medicinskog fakulteta u Beogradu Isidora Vujčić i Eleonora Dubljanin, kao i redovni profesor Filozofskog fakulteta u Beogradu Milanko Čabarkapa. Više informacija o istraživanju možete pronaći na LINK.