Velike sile su između 1932. i 1934. godine u Ženevi organizovale svetsku konferenciju o razoružanju, u pokušaju da spreče izbijanje sveopšteg sukoba. Nažalost, znamo kako se to završilo. Vek kasnije, odbrambena industrija cveta. Na talasu ruske agresije protiv Kijeva i geopolitičkih tenzija u Aziji i na Bliskom istoku, ova industrija beleži rekordne prodaje, a akcionarima namiče osmeh na lice.
Ukrajina, Gaza, Balkan, Crveno more, Tihi okean – vazduh miriše na zveckanje oružja. Stokholmski međunarodni institut za istraživanje mira (SIPRI) primećuje da je svetska vojna potrošnja, koja je 2022. godine povećana osmu godinu zaredom, dostigla najviši nivo u poslednjih trideset godina, još od završetka Hladnog rata: 2.055 milijardi evra, odnosno 2,2% svetskog bruto domaćeg proizvoda (BDP). Načelnik Generalštaba francuske kopnene vojske, general Pjer Šil, upozorava na „povratak velikih ratova kao preovlađujućeg metoda rešavanja sporova“ i „izazivanje paroksizmalnog nasilja, pri čemu moralni i pravni okviri popuštaju pod udarima razuzdanog varvarstva, što smo mislili da još ima samo u udžbenicima iz istorije“.
Uzde su puštene kada je Rusija 2014. godine anektirala Krim i Donbas. Države se ponovno naoružavaju, odbrambene industrijske baze ubrzavaju proizvodnju i bore se oko izvoznih poslova. Moskva, nakon povlačenja iz nekoliko sporazuma o naoružanju, u 2024. godini povećava vojni budžet za 70%, vraćajući se nivoima iz 1980-ih i 1990-ih godina. „Sve za front, sve za pobedu“, proklamuje ruski ministar finansija Anton Siljanov. Najavljenih 10.800 milijardi rubalja (109 milijardi evra), odnosno 6% ruskog BDP-a, iskoristiće se pre svega za ubrzanje proizvodnje granata, tenkova i bespilotnih letelica, ali i za isplatu mobilisanih vojnika i obeštećenje porodica poginulih na frontu. Ruska vojska je tokom 2023. godine ispalila preko dva miliona granata, dvostruko više u odnosu na prethodnu godinu. Internet portal Oryx procenjuje da je u Ukrajini oštećeno ili uništeno na desetine hiljada ruskih kopnenih vozila.
Iako se Rusija inače rangira kao drugi najveći prodavac oružja, iza neospornog američkog šampiona, na njena potraživanja otpala je petina oružja kupljenog širom sveta, posebno u Aziji, na Bliskom istoku i u Africi. Zaokupljena podrškom ofanzivi u Ukrajini, koja je prouzrokovala ljudske gubitke neviđene od poslednjeg svetskog rata, ona od 2022. godine jedva da je prisutna na izvoznim tržištima. Tome doprinose i zapadne sankcije, a posebno američke, koje su sprečile Moskvu da sklopi važne poslove na Filipinima (helikopteri Mil Mi-17), u Indoneziji (lovci-bombarderi Su-35) i u Kuvajtu (tenkovi T-90).
Rusija više ne može da računa ni na narudžbine od bivših članica Varšavskog pakta i od baltičkih zemalja, sada već članica Severnoatlantskog saveza (NATO). Vojna potrošnja Litvanije porasla je između 2014. i 2022. godine za 270%, a Letonije za 173%, dok odbrambeni budžeti Finske, Mađarske, Slovačke, Rumunije, Češke i Slovačke, pa i Poljske, rastu. Poljska sada troši 4% svog BDP-a na odbranu i planira da udvostruči svoje vojne snage; snabdeva se, između ostalog, od američkih kompanija tenkovima Abrams, raketnim bacačima HIMARS i Apači helikopterima, ali osim toga kupuje i tenkove i haubice od Južne Koreje, što ju je preko noći postavilo u rang s teško naoružanih članica NATO-a, tik uz Nemačku. Nemačka, sa svoje strane, i dalje nije potrošila stotinu milijardi evra koje je 2022. godine rasporedila u poseban fond za modernizaciju Bundesvera, ali – kako ne polaže puno na „evropsko prvenstvo“ – ona ne krije da je privlače američko-izraelski protivraketni sistemi, a nedavno je naručila i borbene avione F-35 od američkog „Lokid Martina“, najvećeg proizvođača oružja na svetu.
Problemi Rusije omogućavaju Francuskoj da privremeno zadrži drugo mesto na globalnoj listi prodavaca oružja, s ukupnim izvozom od 27 milijardi evra u 2022. godini – što je istorijski rekord koji je postignut (…)
PRETPLATITE SE NA LE MONDE DIPLOMATIQUE NA SRPSKOM – MESEČNA PRETPLATA 300 DINARA, ILI GODIŠNJA PRETPLATA 3.000 DINARA.
ZA PRETPLATU KLIKNITE OVDE.
ČITAJ VIŠE, ZNAJ VIŠE.
