Tokom prvih dana borbi, Kina je optuživala SAD da su krive za krizu jer su promovisale širenje NATO-a na istok, zajedničkom izjavom predsednika Si Đinpinga i Vladimira Putina 4. 2. 2022. godine, tokom Olimpijskih igara, u kojoj se „obe strane protive daljem proširenju NATO-a i pozivaju Severnoatlantski savez da napusti svoje hladnoratovske ideološke pristupe“. Kako su se borbe zaoštravale, kineski stav je postao nijansiraniji, sa zvanično izraženom „krajnjom zabrinutošću“ zbog civilnih žrtava, nudeći posredovanje u postizanju primirja između Ukrajine i Rusije (2. 3. 2022). Kineski ambasador u UN, Džang Đun, 3. 3. 2022. izrazio je ozbiljnu uznemirenost, govoreći da je „situacija dostigla tačku koju NR Kina ne želi da vidi… i nije u interesu nijedne strane“. Kini predstoji da se jasno ogradi od Rusije, pritom zadržavajući svoje tržište otvorenim, i na taj način omogući pod sankcijama posrnuloj ruskoj ekonomiji da diše.
Kao što japanski posmatrači navode da „(u Pekingu) raste zabrinutost da ako Kina sebi dozvoli dalje uvlačenje u Putinovu avanturu, ugrozi svoje nacionalne interese“. Putinov osvajački rat nosi potencijal da destabilizuje strpljive napore Kine usmerene na promenu „arhitekture globalnog rukovođenja i ispiše nova pravila“, kroz izgradnju 2013. godine proklamovanog transkontinentalnog ekonomskog povezivanja Evroazije (BRI – Belt and Road Initiative, Pojas svile), jugoistočne Azije, Okeanije i Afrike (morski put svile XXI veka) i stvaranje novih međunarodnih institucija ekonomskog rukovođenja sa Kinom kao centralnom figurom (Nova banka za razvoj iz Šangaja, čiji su osnivači i Brazil, Rusija, Indija i Južna Afrika, kao i Banka za infrastrukturne investicije Azije iz Kine). Pre ovog rata Kina je gledala na Rusiju – čiji deo političke i intelektualne elite čini frakcija „evroazijanista“ koji češće gledaju na Istok nego na Zapad – kao na korisnog, potrebnog, ali podređenog činioca njenih globalnih napora. Korisnog, jer Kina računa na rusku energiju (ugalj, gas, nafta), poljoprivredni izvoz kao i snabdevanje vojnom tehnologijom; potrebnog jer je Rusija ključna u nekim aspektima BRI – Puta svile; podređenog jer njihov odnos karakteriše duboka asimetrija u kojoj je Kina daleko veća supersila.
Ceo tekst objavljen je u novom broju Mond diplomatika na srpskom, koji se dobija uz svaki primerak Nedeljnika od četvrtka, 24. marta
Digitalno izdanje i pretplata na nstore.rs
Tagovi
