Kako je bila dom nebrojenim civilizacijama tokom svoje istorije, u Turskoj se nalazi obilje drevnih blaga, a uz svakodnevna uzbudljiva otkrića novih primeraka, turska kolekcija prelepih mozaika je najveća na svetu.
Turska je dom jedne od najvećih kolekcija mozaičke umetnosti do danas. Većina ovih remek-dela potiče iz rimskog doba i otkrivena su u južnim i jugoistočnim pokrajinama zemlje. Mnogi od ovih zapanjujućih primera mozaičke umetnosti trenutno su izloženi u privatnim muzejima, koji su usklađeni sa principima savremene muzeologije, dok se kao glavni mozaički centri Turske ističu:
Muzej mozaika Zeugma, Gaziantep
Zeugma, koja se nalazi 10 kilometara istočno od okruga Nizip u Gaziantepu, bila je istaknuti centar u vreme Rimskog carstva, koji su krasile veličanstvene gradske vile, živahan društveni život i užurbana rečna trgovina, dok su njene zanatlije bile poznate širom regiona. Bogati građani, koji su činili značajan deo populacije grada, mogli su da naruče murale i mozaike za svoje vile, dok su sve zidne freske i podove krasili prikazi mitoloških priča i figura, izrađeni od šarenog kamenja izvađenog iz reke Eufrat.
Svi veličanstveni mozaici pronađeni tokom iskopavanja drevnog grada Zeugme sada su izloženi u Muzeju mozaika Zeugma u Gaziantepu, koji je jedan od najznačajnijih muzeja mozaika na svetu, i poseduje izuzetnu kolekciju mozaika u pogledu raznovrsnosti oslikanih tema, boja, i kvaliteta (broju kamenova po kvadratnom metru). Radovi su izloženi u skladu sa verovanjima, kulturom i arhitekturom sredine, zajednica koje su tada živele u gradu. Pored mozaika Ciganke, čija se slava proširila po celom svetu, u obimnoj muzejskoj kolekciji se nalazi i bronzana skulptura Marsa, boga rata.
Arheološki muzej Hataj, Hataj
Sa 3.250 kvadratnih metara izloženih mozaika, Arheološki muzej Hataj ima najobimniju svetsku kolekciju mozaika. Značajna dela iz paleolita, neolita, bakarnog i bronzanog doba, hetitskog, starogrčkog, rimskog, vizantijskog, seldžučkog i osmanskog perioda izložena su na izložbenom prostoru muzeja, koji se prostire na 10.700 kvadratnih metara, u devet tematskih celina.
Arheološki muzej Hataj se smatra jednim od najvažnijih svetskih mozaičkih centara, zbog količine, kvaliteta i finoće obrade svoje kolekcije mozaika, kao i jedinstvenog kamenja koji se koristi u mozaicima. Većinu kolekcije su između 1932. i 1939. iskopali istraživači sa Univerziteta Prinston iz Sjedinjenih Američkih Država, a zbirka muzeja obuhvata mozaike „Napuštena Arijadna“, „Jakto“ i „Satir i Hermafrodit“, kao i prelepe mozaike „Četiri godišnja doba“, „Rođenje Venere“, „Artemida“ i „Skelet“. Među ostalim značajnim delima muzeja su: skulptura kralja Šuppiluliuma, hetitskih stela iz Arsuza, postolje iz srednjeg asirskog carstva, statua Tihe, antiohijski sarkofag i postolje stuba sa dva lava iz kasno hetitskog perioda.
Muzej mozaika Haleplibahče, Šanliurfa
Pokrajina Šanliurfa, poznata širom sveta po brojnim arheološkim nalazima, uključujući i izuzetan lokalitet Kamenih brda (Taš Tepeler ), takođe je mesto na kom se nalaze važni mozaici. Muzej mozaika Haleplibahče, koji se nalazi pored muzeja Šanliurfa, najvećeg muzeja u Turskoj, prikazuje mozaike otkrivene u Haleplibahčeu, a u kolekciji muzeja se nalaze jedini mozaici koji prikazuju Amazonke, sa scenama lova i životnim stilom ovih žena ratnica. Ovi izuzetno vredni mozaici, zbog činjenice da su napravljeni od kamena veličine 4 mm² iz reke Eufrat, su smešteni u posebnom krilu muzeja posvećenom Amazonkama.
Među delima muzeja su mozaici „Orfej“, „Ktisis“ i „Ahilov život“, a Orfejev mozaik, koji pored toga što je najstariji (194. godine n.e.) među Edesa/Urfa mozaicima, je značajan i po tome što se na mozaiku pojavljuje ime umetnika Bar Saged.
„Ktisis“ prikazuje bistu Ktisis, osnivačice i boginje zaštitnice Vile Amazonki, dok „Ahilov život“ sadrži scene iz života polubogova, uključujući uranjanje u reku Stiks, obuku od strane mudrog konjanika Hirona i prikaze Tetide, koja tužno posmatra kako se Ahil pridružuje Trojanskom ratu.
Muzej mozaika Velike palate, Istanbul
Mozaici izloženi u Muzeju mozaika Velike palate u Istanbulu otkriveni su 1935. tokom iskopavanja u severoistočnom delu klaustra u vizantijske Velike palate. Radovi obuhvataju 150 ljudskih i životinjskih figura i 90 tema, koje potiču iz perioda između 450-550. godine nove ere. Veruje se da su ove mozaike, koji sadrže scene iz svakodnevnog života, prirode i mitologije, izradile zanatlije pod vođstvom vodećih majstora mozaika tog doba. Muzej se nalazi unutar pijace Arasta na Sultanahmetu.
Mozaici su sastavljeni od krečnjaka, terakote i obojenog kamenja prosečne veličine od 5 mm, a opisi u stilu ’opus vermikulatum ‘ su postavljeni između mermernih komada, dok je tehnika ‘riblje krljušti’ primenjena na segmente belog mermera, čiji su prikazi omeđeni konturama.
Mozaici prikazuju scene kao što su: grifon koji jede guštera, borbu slona i lava, kobilu koja doji ždrebe, gusku koja čuva dete, čoveka koji hrani kozu, dete koje hrani magarca, devojku koja nosi bokal, medvede koji jedu jabuke, i borbu tigra i lovca.
Tagovi
