Statistika mrtvih, koronavirus i grip: Kakvu grešku je napravio „hram statističkih istraživanja“

Mediji u Nemačkoj danas između ostalog posvećuju pažnju različitim tumačenjima pandemijskih statistika o smrtnosti, koja dovode do ogorčenih akademskih debata, a njih onda zloupotrebljava politika, prenosi Dojče vele.

Na portalu glavnog dnevnika Prvog programa nemačke televizije (ARD) Tagesšau objavljen je tekst pod naslovom „Manje mrtvih u martu nego prethodnih godina”, koji takođe govori o statističkim podacima povezanim sa pandemijom.

„U Nemačkoj je u decembru bilo toliko preminulih kao poslednji put pre 50 godina. A marta ove godine je stopa smrtnosti pala ispod nivoa prethodnih godina”.

Autor teksta navodi da je nemački Savezni zavod za statistiku evidentirao 81.359 smrtnih slučajeva u martu, što je „jedanaest procenata manje od prosečne stope smrtnosti u razdoblju od 2017. do 2020.” Navodi se i da je ukupna smrtnost u prvom kvartalu ove godine opala za dva odsto.

U tekstu se i objašnjava ovakva statistika: „Uzroke Savezni zavod za statistiku vidi u izuzetno slabom zimskom talasu gripa”. Navodi se da su godine 2017. i 2018. donele visoku smrtnost zbog teških talasa gripa.

Interesantno je da je autor spomenuo podatke o smanjenoj smrtnosti u različitim delovima Nemačke. U martu je ona najviše opala u pokrajini Sarland na francuskoj granici, čak 26 odsto, dok je u Berlinu opala samo šest odsto. 

Današnje izdanje dnevnog lista Frankfurter algemajne cajtung (FAZ) donosi tekst koji je potpisao Joahim Miler-Jung: „Epska bitka za izgubljene živote”. Tekst je posvećen proračunima o broju mrtvih u pandemiji svetski poznatog statističara Džona Joanidisa.

„Tragedija je počela pre otprilike godinu dana. Njen glavni protagonista je Džon Joanidis sa Univerziteta Stanford, jedan od deset najcitiranijih naučnika sveta…”

U tekstu se najpre navode zasluge Džona Joanidisa, epidemiologa i statističara, profesora medicine, koji je rođen u Njujorku 1965. odrastao u Atini, a u Kaliforniji je na čelu Metaistraživačkog centra za inovaciju (Metrics). Autor teksta ovaj centar naziva „hramom statističkih istraživanja”.

Joanidis je, kako kaže autor teksta, uoči pandemije zamoljen da u Berlinu na Institutu za zdravlje razvije novu „biomedicinsku Meku”. Po izbijanju pandemije on je rekao, slično kao i njegov nemački kolega Kristijan Drosten, da je po dostupnim statističkim podacima iz Kine reč o „zaraznoj bolesti prehlade”.

„Drosten je odavno revidirao svoj iskaz, jer dostupni podaci o koronavirusu i njegovim posledicama nisu dozvoljavali drukčiji pristup. Joanidis je do danas ostao pri svom iskazu. Na video zapisima, u naučnim radovima, svejedno gde, on i dalje smatra da pandemija nije ništa gora od gripa. Njegovi podaci su tanki i bivaju sve tanji što više ljudi umire od ove bolesti. U međuvremenu ih je tri miliona širom sveta.”, kaže Joahim Miler-Jung i onda opisuje način na koji Džon Joanidis reaguje na sve žešću kritiku, napadajući, na primer, jednog doktoranta iz Australije nenaučnim tonom.

Autor teksta navodi da je Joanidis povukao jedan naučni rad sa interneta da bi ga dopunio, a da to nije označio. Sukob predpandemijskog autoriteta i današnjih kritičara opisan je na primeru „smrtnosti od infekcije” koja se ne proračunava u odnosu na broj evidentirano zaraženih već u odnosu na pretpostavljeni ukupan broj zaraženih.

„Koliko god je Joanidis bio grub u ophođenju sa drugim naučnicima i publicističkim dobrim običajima, toliko je ovaj statistički papa očigledno bio površan sa sopstvenim brojevima. U svojim meta-analizama uzimao je toliko konsekventno u obzir nereprezentativne uzorke da je došao do apsurdnih rezultata”, kaže nemački novinar.

On potom navodi primer Škotske u kojoj je Joanidis izračunao stopu smrtnosti koja bi bila moguća samo da su se svi Škoti, a njih je više od pet miliona, zarazili virusom:

„Takve potpuno nemoguće stope smrtnosti navodi Joanidis za šest dodatnih zemalja. Činjenica je da su Joanidisove brojke o smrtnosti daleko od najvećeg broja do sada urađenih analiza, uključujući i onu Svetske zdravstvene organizacije, koje su izračunale globalni odnos stope svih zaraženih i umrlih sa rezultatom između 0,6 do 0,8 procenata.

Svetska zdravstvena organizacija nije ni citirala poljuljanog junaka statistike sa Stanforda u svojoj najnovijoj statističkoj analizi smrtnosti. Ali zato se Joanidis navodi kao krunski svedok u kampanji potcenjivanja opasnosti od pandemije koju sprovodi Alternativa za Nemačku”, završava Frankfurter algemajne cajtung.